Fronte Ampla cos anteollos lila

* Intervención no debate organizado por Anova en Vigo o 1 de decembro de 2013.

Debatemos en Anova, no marco da nosa chamada a constituír unha expresión electoral dunha fronte ampla para as eleccións europeas (maio de 2014), sobre o feminismo e a fronte ampla, e considerei comezar por analizar a presenza feminina nos diversos encontros políticos que tiveron lugar nestes meses de cara a viabilizar esa “fronte ampla” [a iso corresponden os esquemas das imaxes, nos que cada símbolo, feminino ou masculino, representa a unha persoa participante nas conversas]. O resultado foi a evidencia da minoritaria presenza feminina, algo que non podemos aceptar como casualidade, nin como “natural”, senon que é o síntoma dun feito estrutural que tamén vivimos no seo das organizacións políticas pretendidamente da esquerda transformadora: a dominación da muller, a subordinación feminina.

É evidente a necesidade de máis feminismo dentro das organizacións de esquerda; feminismo como un elemento central da emancipación humana que (teoricamente) perseguimos. Temos o feminismo, de feito, en Anova, como principio fundamental.

Mais, analicemos a teoría e a praxe respondendo ás seguintes preguntas: que achegar dende Anova ao movemento feminista? Como deconstruír o patriarcado na nosa propia organización.

Sobre o papel, a estrutura de Anova e as normas que nos dimos favorecen a participación feminina, fundamental para acadar os nosos obxectivos transformadores.

Entre os nosos principios ético-políticos temos o feminismo e o antipatriarcado, o igualitarismo e a loita contra toda caste de dominación. Un dos principios organizativos é a proporcionalidade de xénero nos distintos órganos (60-40% como mínimo). Ademais, na pasada IAN aprobamos que “as asembleas locais deben comprometerse a traballar para lograr un número paritario de mulleres e homes militantes” e a CN foi elixida co principio de paridade ao 50% entre xéneros.

Mais as normas non bastan, cómpre traballar no cambio social da igualdade home-muller, comezando nós por ter uns comportamentos distintos na nosa organización.

 Así, asumimos COOPERACIÓN como principio ético-político, antitético de competición, por ende, de dominación e propugnamos “a toma de conciencia das situacións de discriminación de xénero e a realización de accións encamiñadas a superalas”.

Para iso, por unha parte, creamos o grupo de Acción Feminista e dotámonos de liñas programáticas básicas que debemos desenvolver na acción social e institucional:

- igualdade home-muller no eido laboral.

- medidas para a erradicación da violencia machista.

- defensa dos dereitos sexuais e reprodutivos (aborto libre e gratuíto – dereitos LGTB).

En fin, en teoría podemos, e debemos, aportar moito ao movemento feminista: ideas, colaboración, non instrumentalización (de feito: un exemplo é a maneira en que participamos na plataforma polo dereito ao aborto), proxección das súas demandas nas institucións…

Na praxe: conseguimos rematar co patriarcado na organización? É evidente que non, porque é un obxectivo que non se logra en pouco tempo, trátase dun proceso. Estamos no camiño pero persisten comportamentos e feitos que evidencian que o patriarcado é un pouso fondo na sociedade, tamén en nós:

- asembleas locais sen ningunha muller militante.

- menor participación activa das mulleres en asembleas e órganos de coordinación.

- incapacidade para resolver situacións con diálogo: moitas reunións son “pelexas de galos”.

- lareteo anónimo e destrución da imaxe pública de compañeiros e compañeiras sen ter vontade de falar claro, con tranquilidade, con todas as críticas que se poden e deben expor cara a cara.

- non prestar atención á conciliación da vida cotiá coas cuestións “orgánicas” e políticas.

En fin: aínda baixa participación de mulleres e persistencia de mecanismos de dominación. Non é unha cuestión nova. As “Mulleres Libres”, agrupacións feministas anarquistas da España do 36-39, atopaban este mesmo problema no seo de quen se dicían “libertarios”.

 E, en canto á “fronte ampla”, que temos que dicir as feministas de Anova?

Son necesarios os anteollos violeta nesta cuestións. Son IMPRESCINDÍBEIS, como en todo. Como tamén é IMPRESCINDIBLE a fronte ampla para acadar o cambio que propugna o feminismo. Mais que nunca, faise duramente verdade a máxima de Rosa Luxemburgo: ou socialismo ou barbarie. Por iso, precisamos unha FRONTE AMPLA, unha unidade popular, un deseño colectivo de alternativas ao sistema, participativo, da maioría social, non de elites ou grupúsculos autorreferenciais.

Para que?

- deter a ofensiva da clase dominante contra a maioría social, deter o aproveitamento da crise como coartada para destruír dereitos.

- acumulación de forzas políticas e sociais para botar abaixo o réxime podre da transición e encetar procesos constituíntes nas nacións do estado co mínimo común de: dereito de autodeterminación, programa alternativo á troika.

En Europa, precisamos unha rebelión contra a mal chamada austeridade e contra a débeda que nos esmaga aos pobos do sul. É vital a unión das esquerdas das periferias europeas e vital construír un programa mínimo común. A fronte ampla é programa común, propostas alternativas á barbarie do poder. Non o temos aínda, cómpre traballalo máis. Para iso: temos que poñernos por riba da cuestión electoral e pensar nos nosos obxectivos estratéxicos. Audacia, responsabilidade e xenerosidade. Esta acumulación de forzas (que é un proceso, non é algo puntual) é vital para as mulleres: o feminismo debe entender que precisa artellarse mellor a nivel internacional.

En canto a qué alianzas e pactos? A lectura feminista exclúe, a priori, a quen non acepta como principio a non dominación e a loita contra o patriarcado. Mais, afotunadamente, non se dá o caso de forzas políticas e sociais que aposten pola fronte ampla que non sexan feministas (outra cuesitón, é, como xa vimos, a praxe e o alcance real dentro das organizacións, no que aínda nos queda camiño).

A proposta de Anova é non excluínte: quen recoñeza o dereito de autodeterminación dos pobos e se recoñeza na esquerda e pola creba democrática do réxime e contra as imposicións da troika.

E ten dúas fases:

- alianza en Galiza.

- alianza cos outros pobos do Estado.

E debe completarse – máis aló do plano electoral – cunha alianza da esquerda europea, especialmente dos países da periferia. No noso caso, aproveitemos as eleccións europeas para tecer lazos co movemento feminista europeo. 

 

Sabendo que as eleccións ao Parlamento europeo non resolven os problemas da UE, porque a arquitectura institucional e económica desta é antidemocrática, podemos aproveitar as europeas para identificar e visibilizar problemas das mulleres en Europa e tecer lazos co movemento feminista de outros países: poñamos na axenda política aquelo que afecta á metade da humanidade e do que sempre se fala en segundo lugar.

- terrorismo machista: principal causa de morte das mulleres mozas e adultas.

- feminización da pobreza (25% das mulleres da UE-28 en risco de exclusión social).

- macro-redes de tráfico de persoas, fundamentalmente mulleres, e prostitución forzosa: cómpre un debate moi público sobre a prostitución en Galiza.

- desigualdade laboral home-muller: menor taxa de actividade feminina, menor remuneración laboral, maior temporalidade (32% emprego parcial fronte ao 9% nos homes).

> Precaridade nas mesmas marcas que fomentan unha imaxe esterotipada da muller e que se apropiaron do feminismo de xeito terxiversado, “carnavalesco”, como explica Naomi Kelin en No Logo, onde tamén se ve como esas grandes marcas explotan fundamentalmente a mulleres en todo o mundo. Ese sistema é o que nos reservan aos estados do sul de europa.

- unha historiografía negadora. Como, se non, non temos a caza de bruxas vivida en Europa coma un fito fundamental da historia do continente? Máxime cando, como sinala Silvia Federicci, ten unha correlación directa coa instauración do capitalismo e a división social do traballo. Orixe do control do estado sobre o corpo da muller: o control da reprodución da forza de traballo.

- exclusión social de anciás e discapacitadas.

- asunción dos coidados, cada vez máis, coa destrución do xa escaso estado de benestar.

- a desaparición das labregas, da cultura labrega fronte ás multinacionais da alimentación.

- transtornos alimenticios, a distorsión na visión do propio corpo.

- retroceso xeral nos dereitos sexuais e reprodutivos.

En fin, os anteollos violeta, tan necesarios, debemos telos sempre, en todas as actuacións de Anova; tamén os anteollos verdes (tan relacionado ecoloxismo e feminismo), na arela que nunca debemos perder de vista: a transformación social, a superación deste sistema depredador que nos deshumaniza e que as mulleres vivimos con maior crudeza.

Feminismo, ou barbarie.

Paula Vázquez Verao, decembro de 2013.